Ðề: Để lại vết của dao khi gia công trên máy phay CNC
Thực ra thì gia công mà không để lại vết gia công là điều không thể! Còn đọc kỹ lại chắc tác giả viết nhầm đó thôi!
Không thấy tiahuo lên tiếng,chắc là đã hết nhức đầu.
Dầu sao cũng phài đính chính cho cái hình này,nếu không sẽ bị hiểu lầm
Vết của dao trên bề mặt thì có thể chấp nhận ,miễn là thỏa yêu cầu về độ bóng và độ phẳng,nhưng trên thành của sãn phẩm thì nhất định phải láng bóng.
Thứ nhất là vị độ chính xác,thứ đến là yêu cầu thẩm mỹ.
Ở chổ tôi,nhiều khi không cho phép dùng giấy nhám để làm nguôi,mà khách hàng yêu cầu giử nguyên "machine marks" ,một trong những lý do cho việc này là vì họ muốn khách hàng biết sãn phẩm được gia công bằng CNC chứ không phải là đúc,như vậy sẽ bảo đảm độ chính xác cao hơn.
Thêm vào đó ,các sãn phẩm đều được mạ,phủ .Đối với những sãn phẩm có nhiều ngõ ngách,việc chà giấy nhám sẽ làm lộ ra các đường ngang dọc sau khi phủ mạ ,không đẹp bằng giử nguyên 'machine marks"
Sãn phẩm trong hình trên chỉ là một cái set-up.Sãn phẩm đúng thì như hình dưới đây.
Làm sao để được như vậy ?Trước hết chắc phải lý thuyết một tí,và chỉ nói về phay vì hay bị lổi này.
Vết của dao ,hay lổi trên bề mặt của sãn phẩm thường do các nguyên nhân chính sau:
1/ Điều kiện của máy và điều kiện gá đặt. Ở đây ta giả thử đã thỏa điều này vì đang gia công trên máy CNC .
2/ Điều kiện của dao.
3/ Chế độ cắt.
4/ Chatter.
2/Điều kiện của dao:
-Dao quá dài so với đường kính dao: dao dễ bị bẻ cong khi tiếp xúc với sãn phẩm thường gây chatter .Sẽ nói tiếp ở phần chatter.
-Dao bị mẻ ở thân dao,gây ra những lằn nhỏ trên thành sãn phẩm.
-Mặt cắt ở đáy dao đã không được mài lõm vào ở tâm mà lồi ra ,đôi khi rất nhỏ mắt thường không thấy được.Khi khỏa mặt thì sẽ không cắt bằng hai cạnh như dao lõm ở tâm, để tạo mặt bằng,mà sẽ đào sâu hơn ở giửa của đường chạy dao.Khi cắt qua những đường kế tiếp thì sẽ tạo thành bề mặt nhấp nhô.Ngay cả khi cắt tinh.
Khi thấy những hiện tượng như vậy thì hãy kiểm tra lại dao.Đừng thử chừa thêm lượng dư,chỉ mất thì giờ vô ích.
3/ Chế độ cắt:
Hai hình trên là ví dụ của chế độ cắt liên quan đến vết của dao.
Để giải thích trường hợp này tôi dùng hình dưới đây.
Thông thường khi cắt một rãnh sâu , người thợ thường dùng dao phay có đường kính nhỏ hơn rãnh rồi cắt thô bằng nhiều lần cho đến độ sâu cuối cùng,sau đó sẽ cắt tinh lại.Và theo bãn tính tự nhiên, anh ta sẽ cắt thô ngay chính giửa của rãnh,để chừa lượng dư đều hai bên.Chạy mô phỏng thì thấy không vấn đề gì.
Như ví dụ trong hình,rãnh rộng 0.130 inch.Dao tiêu chuẩn có đường kính gần nhất là 0.125,anh ta cứ cắt lần xuống ,mỗi lần là 0.080.Và cắt ngay giửa rãnh.Như vậy anh ta nghĩ sẽ có 0.0025 lượng dư mỗi bên.
Thực tế khi cắt rãnh thì dao sẽ đồng thời tạo nên hai kiểu cắt ở hai bên thành,một bên là climb cut ( down milling) và một bên là conventional cut (up milling ).
Do bởi dao quá dài cộng thêm lực cắt xuống bên phía climb cut nặng nề hơn ,nên dao sẽ bị cong ra ,làm thành những đường chéo,lồi ra ở bên climb cut,lỏm vào bên conventional cut.Giả sử là 0.004 như trong hình ,(phần bên trái).Hậu quả là đường cắt tinh chỉ làm sạch được bên climb cut,còn bên conventional vẫn còn nguyên dấu.Đã vậy rãnh lại rộng hơn mong đợi !(hình,phần bên phải)
Nếu không hiểu rõ vấn đề thì đúng thật là nhức đầu,vậy là sửa lui sửa tới,cuối cùng thì thay dao tới size nhỏ hơn,cắt chậm hơn ....Nhưng nếu vẫn cứ ngay giửa rãnh mà cắt thô thì vẫn cứ có vấn đề.
Cho nên gặp phải trường hợp này ,anh thợ hãy lập trình đường chạy dao sát vào bên climb cut,chừa lượng dư thật nhỏ ,khoảng 0.0005,còn lại bao nhiêu thì để cho bên conventional cut,như ví dụ này thì sẽ còn 0.0045.Các đường chéo chỉ lỏm vào 0.004.Như vậy khi cắt tinh sẽ dọn sạch được cả hai bên.
Ngoài ra giảm chiều sâu của mỗi lần cắt thô cũng hạn chế được một phần độ lỏm của các đường chéo này.
(Ngoài lề một tí.
Đã có một đề tài thảo luận sôi nổi về vấn tên gọi. Ở đây tôi không dùng chữ " phay thuận,nghịch" vì tôi cho là vấn đề đặt tên theo chuyển động tương quan giửa dao và bàn cắt là "thuận,nghịch" chĩ thích hợp với các máy phay tay.Máy CNC rất đa dạng,chẳng hạn như máy Hitachi Seiki chỉ có bàn chuyển động theo trục Y,còn spindle có gắn dao thì trượt trên trục X và Z.Các máy screw machine thì lúc phay sãn phẩm đứng yên còn trục quay có dao lại trượt trên cả 3 trục X,Y,Z .Cho nên tương quan " thuận nghịch" bị lộn xộn hết)
Kỳ tới sẽ viết tiếp về chatter.
sv