Răng của bánh răng và thanh răng có thể là thẳng hoặc nghiêng. Đối với bộ truyền bánh răng - thanh răng phẳng, góc nghiêng của răng trên bánh răng và thanh răng phải bằng nhau. Ngoài ra cần chú ý chiều xoắn của răng trên bánh răng và thanh răng để có thể ăn khớp được.
Bánh răng quay 1 vòng làm thanh răng đi πmZ.
m là mô đun của thanh răng theo phương chuyển động của thanh răng, hay mô đun của bánh răng trong mặt phẳng vuông góc với trục quay của bánh răng.
Z là số răng của bánh răng.
Có các trường hợp sau (hình 1):
1a. Bánh răng quay, thanh răng tịnh tiến.
Một số cơ cấu lái ô tô dùng trường hợp này. Xem hình:
http://www.offroaders.com/tech/images/Rack-
.jpg
Xem mô phỏng:
1b. Thanh răng cố định, bánh răng vừa quay vừa tịnh tiến.
Đường sắt thanh răng, bàn xe dao máy tiện là trường hợp này.
Một điểm trên vòng lăn của bánh răng vạch ra đường xycloit.
Xem mô phỏng:
1c. Bánh răng cố định, thanh răng vừa quay vừa tịnh tiến.
Một điểm trên đường lăn của thanh răng vạch ra đường thân khai vòng tròn.
Xem mô phỏng:
Ví dụ áp dụng:
A. Cơ cấu tăng hành trình con trượt hình 2a, áp dụng trường hợp 1b nêu trên. Thanh răng ngắn cố định, di chuyển của con trượt mang bánh răng sẽ làm thanh răng dài di chuyển với vận tốc bằng hai lần vận tốc của con trượt mang bánh răng.
Xem mô phỏng:
Hình 2b là cơ cấu gồm hai cơ cấu hình 2a nối nhau. Vận tốc con trượt gắn thanh răng 5 bằng 2 lần vận tốc con trượt 6. Vận tốc con trượt 1 bằng 2 lần vận tốc con trượt gắn thanh răng 5 và bằng 4 lần vận tốc con trượt 6.
B, Gạt nước kính ô tô (hình 3), gần giống trường hợp 1c nêu trên.
Động cơ 5 làm tay quay 1 quay, thanh truyền gắn thanh răng 3 đi lại ăn khớp với bánh răng 2 làm bánh răng này quay lắc. Cái gạt nước được lắp cố định với bánh răng 2 nên có chuyển động lắc qua lại. Chốt 4 giữ thanh răng 3 luôn ăn khớp với bánh răng 2.
Xem mô phỏng:
C. Cơ cấu đổi phương chuyển động thẳng.
Xem mô phỏng:
► Có thể tránh việc chế tạo thanh răng bằng cách thay bánh răng bằng bánh xích và thanh răng bằng xích (xích truyền động). Xích được đặt trong rãnh và chốt xích được thay bằng chốt dài hơn để cố định xích với rãnh.
.
Bánh răng quay 1 vòng làm thanh răng đi πmZ.
m là mô đun của thanh răng theo phương chuyển động của thanh răng, hay mô đun của bánh răng trong mặt phẳng vuông góc với trục quay của bánh răng.
Z là số răng của bánh răng.
Có các trường hợp sau (hình 1):
1a. Bánh răng quay, thanh răng tịnh tiến.
Một số cơ cấu lái ô tô dùng trường hợp này. Xem hình:
http://www.offroaders.com/tech/images/Rack-
Xem mô phỏng:
1b. Thanh răng cố định, bánh răng vừa quay vừa tịnh tiến.
Đường sắt thanh răng, bàn xe dao máy tiện là trường hợp này.
Một điểm trên vòng lăn của bánh răng vạch ra đường xycloit.
Xem mô phỏng:
1c. Bánh răng cố định, thanh răng vừa quay vừa tịnh tiến.
Một điểm trên đường lăn của thanh răng vạch ra đường thân khai vòng tròn.
Xem mô phỏng:
Ví dụ áp dụng:
A. Cơ cấu tăng hành trình con trượt hình 2a, áp dụng trường hợp 1b nêu trên. Thanh răng ngắn cố định, di chuyển của con trượt mang bánh răng sẽ làm thanh răng dài di chuyển với vận tốc bằng hai lần vận tốc của con trượt mang bánh răng.
Xem mô phỏng:
Hình 2b là cơ cấu gồm hai cơ cấu hình 2a nối nhau. Vận tốc con trượt gắn thanh răng 5 bằng 2 lần vận tốc con trượt 6. Vận tốc con trượt 1 bằng 2 lần vận tốc con trượt gắn thanh răng 5 và bằng 4 lần vận tốc con trượt 6.
B, Gạt nước kính ô tô (hình 3), gần giống trường hợp 1c nêu trên.
Động cơ 5 làm tay quay 1 quay, thanh truyền gắn thanh răng 3 đi lại ăn khớp với bánh răng 2 làm bánh răng này quay lắc. Cái gạt nước được lắp cố định với bánh răng 2 nên có chuyển động lắc qua lại. Chốt 4 giữ thanh răng 3 luôn ăn khớp với bánh răng 2.
Xem mô phỏng:
C. Cơ cấu đổi phương chuyển động thẳng.
Xem mô phỏng:
► Có thể tránh việc chế tạo thanh răng bằng cách thay bánh răng bằng bánh xích và thanh răng bằng xích (xích truyền động). Xích được đặt trong rãnh và chốt xích được thay bằng chốt dài hơn để cố định xích với rãnh.
.
Last edited by a moderator:
