Hỏi về việc chuyển số trên xe số tự động.

  • Thread starter namtuoc03
  • Ngày mở chủ đề
N

namtuoc03

Author
Chào các bạn, cho mình hỏi.
Trên ô tô số tự động thông thường 4 cấp, 5 cấp... (hộp số tự động hành tinh - không biết đúng không, các bạn đính chính lại giúp mình nhé!)
Mình xin hỏi các bạn là khi nào thì nó tăng hoặc giảm số? Dựa vào vòng tua máy hay dựa vào tốc độ của xe?
Mong các bạn giúp đỡ!
 

Tieubu

Chuyên gia cao cấp
Ðề: Hỏi về việc chuyển số trên xe số tự động.

Theo mình thì nó dựa vào tốc độ của xe.
Số "tự động" thì nó chỉ tự động thay người lái vào số -> bạn đi số sàn vào số thế nào là hợp lý thì nó sẽ "tự động" làm thay bạn thao tác vào số.
Mình học lái xe ở trường có lần chạy tốc độ 50, mình để số 3 chạy thấy nó cũng bình thường (máy kêu hơi to một chút) thì bị ông thầy mắng cho là " cậu chạy không ê cô (economic) gì cả". Nhìn vào đồng hồ vòng tua động cơ thì thấy khoảng 2500 vòng/phút, sau khi vào số 5 thì vòng tua giảm xuống còn khoảng 1200 vòng/phút -> cái nào tốn xăng hơn thì ai cũng hiểu đúng không?
 

DCL

<b>Hội đồng Cố vấn</b>
Ðề: Hỏi về việc chuyển số trên xe số tự động.

Câu hỏi này hay đây, có nhiều bài trong các diễn đàn ô tô và tài liệu kỹ thuật trên mạng trả lời rất chi tiết, tớ xin vắn tắt và đơn giản hóa như sau:

Số tự động có 2 trường phái là loại phân cấp và loại vô cấp.

Loại phân cấp thì càng nhiều cấp sẽ chuyển số càng êm, nhưng càng phức tạp và đắt tiền. Loại ít cấp (4 cấp) thì dùng cho xe rẻ tiền còn nhiều cấp (6 hoặc 8 cấp) thường dùng trong các dòng xe trung và cao cấp. Nguyên tắc thực thi việc thay đổi số tự động hoàn toàn giống như ra vào số bằng tay, nghĩa là giảm ga, cắt côn, vào số, đóng côn rồi tăng ga, nhưng tất nhiên là ta chẳng cần làm gì cả mà do bộ tự động tự thao tác. Khi xe thay đổi số, ta sẽ nghe thấy tiếng vòng tua thay đổi và xe ít nhiều bị giật, tùy thuộc loại hộp số ít hay nhiều cấp.

Loại vô cấp thì chuyển số (đúng ra phải gọi là thay đổi tỷ số truyền, vì loại này không phân cấp số) êm nhất và cũng khó chế tạo nhất, hiện mới chỉ có vài hãng siêu xe áp dụng. Loại này không có thao tác tăng giảm ga và đóng cắt côn mà chỉ êm ái thay đổi tỷ số truyền của bộ điều tốc dạng đĩa côn ma sát.

Nguyên tắc chuyển số của cả 2 loại đều là căn cứ vào giá trị moment cản của bánh truyền động, tức là khi moment tăng thì giảm số còn moment giảm thì tăng số. Như vậy là khi chạy trên đường bằng và giữ nguyên hoặc tăng dần ga thì momen sẽ giảm chút ít, khiến xe tự lên số; nhưng nếu ta tăng ga đột ngột làm tăng moment thì xe giảm số giúp tăng tốc bốc hơn. Một cách đi tiết kiệm là đang giữ nguyên ga, hơi giảm ga một chút khiến moment giảm và tăng số, sau đó tăng dần ga rồi lại nhả một chút để tăng tiếp số cao hơn. Cách đi nhấp ga kiểu này có thể giúp xe chạy số cao ở tốc độ thấp, rất tiết kiệm xăng.

Nguyên tắc này dẫn đến một bất cập là khi xe đổ đèo, xe tăng lên số cao do moment giảm nhiều, khiến xe trôi rất nhanh, rất nguy hiểm và hại phanh do phải rà lên tục. Với xe số sàn, ta phải về số thấp để dùng máy hãm xe chứ ít khi dùng phanh; với số tự động cũng vậy, ta phải cài về chế độ thích hợp để không cho xe tự lên số cao. Chế độ hạn chế số cao cũng còn được dùng để lội nước nữa, nhằm tránh nước hút vào ống xả do khi đó ta phải ga rất mạnh mà không muốn xe chạy quá nhanh.

Các cậu tìm đọc các bài viết sâu hơn nếu muốn tìm hiểu thêm nhá!
 
N

namtuoc03

Author
Ðề: Hỏi về việc chuyển số trên xe số tự động.

Cảm ơn bạn DCL. Nhưng mình chưa hiểu rõ lắm.
Theo như bạn nói thì có phải là:
Tăng ga -> moment tăng -> giảm số.
Giảm ga -> moment giảm -> tăng số.
Như vậy thì trong những trường hợp cụ thể thì sao.
Ví dụ khi ta nhìn thấy đèn đỏ từ xa, ta giảm ga, lúc đó xe lại tăng số à? Rồi khi đèn xanh, ta tăng ga, lúc đó nó lại phải cuống cuồng giảm số à?
Hay trường hợp ta đang đi bình thường, ta muốn tăng tốc để vượt xe khác, lúc đó ta tăng ga rất nhiều, xe sẽ giảm số để tăng tốc, xe sẽ khỏe hơn nhưng lại không chạy được nhanh vì đang ở số thấp.
Vậy thì cái gì sẽ kiểm soát những việc này cho nó hợp lý hơn hả bạn?
 

lddung

Chuyên gia cao cấp
Ðề: Hỏi về việc chuyển số trên xe số tự động.

@Namtuoc : Ví dụ khi ta nhìn thấy đèn đỏ từ xa, ta giảm ga, lúc đó xe lại tăng số à? Rồi khi đèn xanh, ta tăng ga, lúc đó nó lại phải cuống cuồng giảm số à?
Hay trường hợp ta đang đi bình thường, ta muốn tăng tốc để vượt xe khác, lúc đó ta tăng ga rất nhiều, xe sẽ giảm số để tăng tốc, xe sẽ khỏe hơn nhưng lại không chạy được nhanh vì đang ở số thấp.


Khi đang chạy nhanh mà tới đèn đỏ.." ..ta phải cài về chế độ thích hợp để không cho xe tự lên số cao" kết hợp rà phanh để giảm tốc.Xe sẽ tự động chuyển xuống số phù hợp.

Khi tăng tốc đột ngột , về nguyên tắc cũng như mới khởi hành thôi.Xe sẽ tự động chuyển xuống số thấp hơn để phù hợp với mô men cản , sau đó lại tiếp tục tăng dần . Khi vòng tua máy đạt đến giá trị nhất định nó sẽ tiếp tục tăng số...

Toàn bộ quá trình được diễn ra tự động , còn bản chất và cấu tạo cũng như nguyên lý hoạt động của hệ thống tự động thì bạn phải tìm hiểu thêm ,vài dòng chắc không nói hết được. Bạn có thể đọc thêm bài viết này để có thể tự giải đáp thắc mắc về hộp số tự động. http://www.khoahoc.com.vn/doisong/ung-dung/12005_Nguyen-ly-hoat-dong-cua-hop-so-tu-dong.aspx
 
Last edited:

DCL

<b>Hội đồng Cố vấn</b>
Ðề: Hỏi về việc chuyển số trên xe số tự động.

Cảm ơn bạn DCL. Nhưng mình chưa hiểu rõ lắm.
Theo như bạn nói thì có phải là:
Tăng ga -> moment tăng -> giảm số.
Giảm ga -> moment giảm -> tăng số.
Như vậy thì trong những trường hợp cụ thể thì sao.
Ví dụ khi ta nhìn thấy đèn đỏ từ xa, ta giảm ga, lúc đó xe lại tăng số à? Rồi khi đèn xanh, ta tăng ga, lúc đó nó lại phải cuống cuồng giảm số à?
Hay trường hợp ta đang đi bình thường, ta muốn tăng tốc để vượt xe khác, lúc đó ta tăng ga rất nhiều, xe sẽ giảm số để tăng tốc, xe sẽ khỏe hơn nhưng lại không chạy được nhanh vì đang ở số thấp.
Vậy thì cái gì sẽ kiểm soát những việc này cho nó hợp lý hơn hả bạn?
Vì bài trước tớ đã "xin trình bày vắn tắt" nên có lẽ chưa làm cậu hiểu rõ, tớ sẽ nói kỹ hơn chút về trường hợp xe số tự động 4 số tiến và 1 số lùi:

Bắt đầu xe chạy, ta vào số tự động, nhả phanh và nhấn ga, lúc này xe đang ở số thấp nhất (số 1); khi nó bắt đầu chuyển bánh và tăng tốc dần thì moment cản giảm dần và xe tự động lên số cao hơn; nếu ta không giảm ga và thậm chí có xu hướng hơi tăng ga thì xe sẽ dần đạt tốc độ cao và chạy số 4 cao nhất. Lúc này, nếu đường lên dốc thì moment cản sẽ tăng và xe lại giảm xuống số 3, nếu quá dốc thì xe lùi về số 2. Nếu định vượt xe chạy trước, ta nhấn sâu ga thì cũng làm cho moment cản tăng lên và xe cũng tự giảm số, giúp nó tăng tốc mạnh. Thông thường, ta chạy xe ở vòng tua động cơ khoảng 2.000 v/ph; nhưng moment của động cơ mạnh nhất thường ở vòng tua 4.000~5.000 v/ph. Nếu đang chạy số 4 ở 2.000 v/ph thì khi nhấn ga, xe về số 3 và vòng tua tăng gấp đôi, chắc chắn nó vọt rất mạnh và nhanh hơn số 4 với 2.000 v/ph là cái chắc. Khi dùng xe số sàn, ta cũng phải về số nếu muốn vọt nhanh. Tất nhiên là khi đó, xe rú lên rất ấn tượng.

Giờ thì cậu đã hiểu là tại sao các tay đua hoặc dân chơi cứ thích xe có khả năng đạt vòng tua cao trong khi thường thì chỉ dùng ở mức thấp rồi đấy! Các loại xe thể thao phải có khả năng đạt vòng tua trên 15.000 v/ph thì mới mong có người mua, lúc rú ga, ta nghe như tiếng cưa đĩa rít lên lộng óc, nghe xa thì vo ve như ong bay. Xe công thức 1 (F1) phải có vòng tua trên 21.000 v/ph!!!

Cậu lưu ý rằng các xe số tự động đều phun xăng điện tử, tức là dù chân ga ta giữ nguyên thì bộ điều khiển cũng vẫn điều chỉnh tăng giảm ga và đóng cắt côn tự động trong quá trình chuyển số một cách nhuần nhuyễn nhất (gần như chuyển số bằng tay với những lái xe giàu kinh nghiệm). Nếu chạy như vậy thì ví dụ 1 chiếc xe sẽ tự động chạy số 2 khi tốc độ <20 km/h, số 3 khi <30 km/h và số 4 khi < 40 km/h. Với người có kinh nghiệm, họ chạy nhấp ga sẽ khiến cho xe dù đang chạy chậm khoảng 20~30 km/h vẫn có thể sử dụng số 4, khi đó vòng tua rất thấp và máy rất êm.

Nói chung, kinh nghiệm chạy xe trong thành phố là thường xuyên đặt chân lên pê-đan phanh, chỉ thỉnh thoảng nhấp ga rồi lại đặt chân lên phanh, vừa tiết kiệm xăng lại vừa an toàn và chủ động dừng được ngay khi có vấn đề. Như vậy là cách chạy nhấp ga hoặc việc buông chân ga có xu hướng làm tăng số tốc độ trong một phạm vi nào đó chứ không phải là khi tốc độ quá thấp mà xe vẫn chạy số cao. Khi từ xa mà ta đã thấy đèn đỏ thì cứ việc buông ga và chuẩn bị rà phanh, xe sẽ chạy chậm dần và tự động về số thấp tùy theo lực phanh. Nếu bình thường, ta không nên phanh gấp mà nên rà cho xe chậm dần đến khi dừng đúng vị trí mong muốn, quá trình này đương nhiên làm xe giảm số tuần tự. Nhưng khi đang chạy nhanh mà phanh gấp thì dù đang ở số nào, côn cũng tự cắt và ga thì đã ngắt từ trước, vì chân đã buông pê-đan ga để đạp phanh rồi. Vì thế mà ta đâu cần quan tâm nó đang ở số mấy làm gì, kiểu gì thì hãy yên tâm là nó sẽ lập tức reset lại số 1 khi ta bắt đầu chạy tiếp sau khi phanh gấp. Ta không hề phải bận tâm về số làm gì, thế nào gọi là số tự động?

Trước khi ta đổ đèo hoặc lội qua vũng nước lớn, ta phải dừng xe và cài về chế độ hạn chế không cho xe chạy số cao nhất, chỉ cho chạy đến số 2 hoặc 3, tùy địa hình và tùy kinh nghiệm của ta. Thường thì khi lên một con dốc nào đó, ta phải chạy số bao nhiêu thì khi xuống con dốc đó, ta cũng dùng số bấy nhiêu, còn lội nước thì không nên chạy quá số 2. Lúc này, xe chỉ chạy với số 1 rồi 2 và/hoặc 3 chứ không tăng tiếp lên số cao hơn, dù ta có tăng ga.

Hy vọng cách giải thích nôm na này giúp bạn hiểu thêm về cách thức chạy xe số tự động. Tớ không phải kỹ sư chuyên ngành ô tô xe máy và cũng còn "ít giờ bay", nếu có gì sai thì các bạn đính chính giúp nhé.
 
Last edited:

chietquan

<b>Giải Nhất vòng 3 & 4 cuộc thi NPD11 năm 2010</b
Ðề: Hỏi về việc chuyển số trên xe số tự động.

LY hợp trong hộp số tự động là bộ biến mô thủy lực .
Việc tăng & giảm số trong hộp số tự động nguyên lý cơ bản là dựa vào việc đóng mở các mạch dầu trong hộp số tự động.
Bộ điều khiển ECU lấy tín hiệu từ các cảm biến : tốc độ động cơ, tốc độ xe , áp suất dầu (trong hộp số ),... để tính toán việc đóng mở mạch dầu cấp cho ly hợp ma sát làm nhiệm vụ khóa các bộ bánh răng hành tinh cho phù hợp với cấp tốc độ cần thiết .
Mình chỉ nói sơ qua nguyên tắc cơ bản , chứ để nghiên cứu sâu vô cái này thì còn rất nhiều
 
Top