Ðề: Tại sao ngành đúc của việt nam không phát triển mạnh?
Tôi từng có nhiều năm làm trong ngành đúc phụ tùng xe hơi ở Nhật nên cũng có chút hiểu biết về việc này. Tôi nghĩ rằng nghành đúc ở Vn không phát triển vì nhiều lý do:
1) Thứ nhất : Ngành đúc là ngành đầu tư nhiều vốn nhưng thu lãi không nhiều, khó thu hồi vốn. Nếu đúc sản xuất hàng loạt thì giá thành rất rẻ , hiện tại hầu như các nước đều tính giá trị sản phẩm đúc trên kg thành phẩm bằng khoảng 2 lần giá vật liệu. Ngay tại Nhật nghề đúc cũng đang chết dần chết mòn, có những khu công nghiệp gồm hàng trăm hãng chuyên đúc hàng cho HONDA và TOYOTA ở tỉnh Saitama của Nhật đã phải đóng cửa. Muốn đúc có lợi nhuận cao thì phải có công nghệ và kỹ thuật đặc biệt, đúc được những món hàng mà không ai làm được hoặc đúc hàng thử nghiệm với số lượng ít , giá cao. Lấy ví dụ một vỏ động cơ đúc thử nghiệm của xe HONDA CIVIC có thể thu được khoảng 100.000 USD đến 500.000USD trong khi đúc hàng loạt thì mỗi vỏ động cơ chỉ có giá khoảng 35 đến 50USD.
2) Thứ hai là Công nghệ đúc. Hiện tại kỹ thuật đúc rất đa dạng , từ đúc khuôn cát đến áp lực, bán lỏng , bán rắn, dập lỏng , đúc chân không v.v..Hầu hết các công nghệ đúc kỹ thuật cao đều tập trung ở Nhật, Đức và Mỹ.Các kiến thức dạy về kỹ thuật đúc trong các đại học nói chung là sơ sài, không chỉ VN mà ngay cả Nhật cũng vậy do các giáo sư khó có cơ hội tiếp cận các công nghệ tiên tiến trong các xí nghiệp lớn do vấn đề đề bảo mật kỹ thuật. Các tài liệu trong đại học mà tôi có thể đọc được thì đều là những kỹ thuật đúc từ năm 60. Các công nghệ như đúc khuôn cát FURAN với tiền đầu tư thấp v.v.. thì ở Nhật đã bị cấm do tác hại gây ung thư cho người làm cũng như ảnh hưởng đến môi trường. Trong tương lai tôi nghĩ ở VN chắc cũng sẽ bị cấm dùng các loại công nghệ này. Vì vậy nếu các em sinh viên VN có du học học về ngành đúc thì cũng chịu thua vì không thể học được các công nghệ mới. Nếu em nào du học ở Nhật thì tốt nhất là nên tìm một hãng nào đó vào làm để tiếp thu công nghệ năm mười năm rồi mới về VN, nếu không thì kiến thức thu gom ở đại học của Nhật cũng chỉ là mớ giấy lộn.
3) Nhân tài : Như đã nói ở trên , việc đào tạo nhân tài ngành đúc nói chung khó vì đòi hỏi người thầy phải có kinh nghiệm thực thụ trong hãng xưởng, biết nhiều công nghệ đúc mới không chỉ qua sách vở. Ở VN nhìn chung có thể nói giáo sư giỏi về ngành đúc chắc không có. Người Việt ở Nhật thì có giáo sư Huy là một chuyên gia đầu ngành về đúc của Nhật từng làm giám đốc xưởng đúc của HITACHI nhưng ông cũng sắp gần đất xa trời.
4) Trợ giúp của chính phủ: Theo tôi biết thì chính phủ VN không có một chiến lược dài hạn để phát triển công nghiệp , trong đó có công nghiệp đúc. Thông thường ngành đúc thường phát triển theo ngành xe hơi hoặc công nghiệp nặng. Chính phủ không có một chính sách hỗ trợ vốn để lập hãng xưởng như Nhật, Thái Lan hay Trung Quốc. Ngành xe hơi thì cho tới giờ phút này thì có thể nói là ở VN chỉ là con số không, đơn thuần chỉ là lắp ráp để tránh thuế nhập cảng thì đúng hơn. Lúc trước tôi có tư vấn cho Bộ kế Hoạch Đầu tư khi công ty đúc lớn của Nhật là ISUZU CASTING dự định sang VN lập nhà máy, tuy nhiên chính sách thay đổi xoành xoạch và hệ thống công chức quan liêu đã làm cho ISUZU Casting nản và họ đã chuyển sang đầu tư ở Thái Lan là nơi được coi là cường quốc thứ hai trên thế giới về ngành đúc cơ khí chính xác (Khảong 70% sản phẩm đúc dùng trong công nghệ xe hơi của Nhật hiện tại đến từ Thái lan). Chính phủ Thái lan đã lợi dụng triệt để chương trình đào tạo Tu nghiệp sinh của Nhật để đào tạo nhân lực trong ngành đúc trong gần 15 năm gần đây. (Hiện tại nhân tài về ngành đúc của Thái Lan, nhất là ngành gia công khuôn mẫu của họ đã vượt qua Đại hàn, chỉ đứng sau Nhật trong lãnh vực chế tạo khuôn sắt).
5) Vật liệu: giá thành vật liệu ở VN theo tôi biết thì thuộc vào hạng đắt nhất thế giới do không có chính sách trợ giá hay bảo hộ của chính phủ. Đây là một trở lực lớn nếu VN muốn cạnh tranh với các nước trong khu vực như Thai lan hay Trung Quốc.
6) Thị trường tiêu thụ sản phẩm đúc kim loại của VN nói chung là nhỏ, VN không có các tập đoàn sản xuất lớn có khả năng chế tạo theo đó sẽ tiêu thụ sản phẩm đúc số lượng lớn. Điều này sẽ khiến cho giá thành sản phẩm đúc ở VN sẽ bị dội lên cao. Các hãng Nhật ở VN muốn chính phủ VN lập ra hay hỗ trợ thành lập các công ty vệ tinh chế tạo sản phẩm đúc để nâng tỷ lệ nội địa hóa, nhưng mà quan chức ở VN tầm nhìn hạn hẹp chỉ muốn đi tắt đón đầu tức là mong người ta làm sẵn cho mình hay là ăn cắp kỹ thuật , điều này tôi nghĩ vô vọng vì không có công ty tư bản nào dại khờ dọn bàn sẵn cho người VN ăn cả. Kỹ thuật đưa đến VN phần nhiều là những kỹ thuật đã lỗi thời ở nước họ. Ví dụ xe hơi sản xuất ở VN hầu hết là các phiên bản đã bỏ , không còn sản xuất ở Nhật, hoặc là ở Nhật đã cấm chạy v.v.VN có ăn cắp những kỹ thuật này thì cũng chẳng cạnh tranh được với ai. Trung quốc khôn hơn VN ở chỗ họ lập ra hệ thống công ty vệ tinh sản xuất cho các tập đoàn chế tạo nước ngoài , từ đó thông qua công ty vệ tinh họ vừa làm vừa ăn cắp công nghệ mới, khi tới thời điểm chín muồi thì họ bắt đầu sản xuất.Chính phủ VN giống như đứa bé chưa biết đi mà toàn nói đến chuyện sẽ bay lên trời thì chắc là sẽ té giập mặt.
Trên đây là ý kiến của tôi . Ai hiểu nhiều hơn xin góp ý.
Chúc các đồng nghiệp và bạn trẻ trong diễn đàn vui vẻ , hạnh phúc trong năm mới.