Mời xem video sau:
http://www.youtube.com/watch?v=QfiJSTRDASs
[video=youtube;QfiJSTRDASs]http://www.youtube.com/watch?v=QfiJSTRDASs[/video]
Có hai điều lạ:
1. Hai trục vít quay cùng chiều.
2. Trục vít to nhỏ khác nhau nhưng tỷ số truyền là 1.
Phần sau sẽ làm rõ điều này.
Khớp trục chốt
Khớp trục trên hình 1a chỉ có hai khâu động. Mỗi khâu có 3 chốt bán kính trên mỗi khâu lần lượt là R1, R2. Tâm chốt nằm trên đường tròn bán kính bằng nhau R. Số chốt mỗi khâu bằng nhau. Khoảng cách trục quay của hai khâu A = R1 + R2. Khâu dẫn quay, các chốt của nó đẩy các chốt của khâu bị dẫn và làm khâu bị dẫn quay cùng chiều. Khâu dẫn quay chiều nào cũng được.
Xem mô phỏng:
http://www.youtube.com/watch?v=vjOqNd3c4rY
Hình 1b cho thấy cách làm việc của khớp trục này giống cơ cấu bình hành. AD là khâu cố định. AD = BC = A; AB =CD = R.
Hình 1c là khớp 6 chốt. Nếu khâu đỏ là khâu dẫn quay cùng chiều kim đồng hồ thì các chốt của nó sẽ đẩy các chốt của khâu bị dẫn ở các điểm tiếp xúc nằm trong phạm vi nửa trên của đường tròn màu xanh.
Hình 2a là một biến thể của khớp hình 1a.
Các chốt trên 1 khâu biến thành lỗ bán kính R2. Khoảng cách trục A = R2 – R1.
Xem mô phỏng:
http://www.youtube.com/watch?v=tYDqAES59C8
Cơ cấu này được dùng trong bộ truyền hành tinh:
http://www.youtube.com/watch?v=MGVSRrI0ir4
Hình 2b là một biến thể của khớp hình 1a.
R1, R2 lớn hơn R. Các chốt phải bố trí lệch nhau theo chiều trục.
Xem mô phỏng:
http://www.youtube.com/watch?v=xzwCuLT89EI
Lúc này tên gọi khớp trục không hợp nữa. Đây rõ là cơ cấu truyền động giữa hai trục song song, quay cùng chiều.
Hình 2c là một biến thể của khớp hình 1a. Số chốt trên mỗi khâu là 22. Bán kính chốt trên khâu màu hồng khá lớn nên chốt bị cắt bớt thành hình thấu kính. Xem mô phỏng:
http://www.youtube.com/watch?v=1fe2QSs1HWY
Các cơ cấu trên lấy trong cuốn “Mechanisms and Mechanical Devices” của Neil Sclater, Nicholas P. Chironis., 2001.
Các cơ cấu sau đây chưa thấy tài liệu nào nói đến. Nên nghiên cứu kỹ khi dùng.
Hình 3a là một biến thể của cơ cấu hình 2b.
Số chốt tăng lên vô cùng.
Măt làm việc của cả hai khâu động là mặt xoắn vít tạo bởi đường tròn bán kính chốt (R1, R2) nằm trong mặt phẳng vuông góc với trục quay và cách trục quay một khoảng R. Đường tròn này di chuyển theo đường xoắn vít nhận đường tâm của trục quay làm trục. Đường xoắn vít trên hai khâu có bước xoắn bằng nhau và cùng hướng xoắn. Cơ cấu trông như bộ truyền hai trục vít nhưng tỷ số truyền bằng 1 dù R1 khác R2. Có điều ngược đời là chúng quay cùng chiều. Video đầu bài viết mô phỏng cơ cấu này.
Hình 3b là cơ cấu hành tinh tạo từ cơ cấu hình 3a. Trục vít lớn màu hồng cố định. Trục vít màu xanh quay hành tinh, thanh màu đỏ gắn với nó không đổi hướng khi tay quay màu vàng quay.
Xem mô phỏng:
http://www.youtube.com/watch?v=zfXDfoOAnrY
Hình 4a là một biến thể của cơ cấu hình 1a khi số chốt tăng lên vô cùng, mà bán kính chốt nhỏ (với suy luận như đã nêu với cơ cấu hình 3a).
Hình 4b và 4c là cơ cấu như hình 4a nhưng có số mặt xoắn làm việc là 3.
Tỷ số truyền bằng 1. Hai trục quay cùng chiều.
Các cơ cấu trên hình 4 không có ý nghĩa thực tế gì. Nêu lên cho thêm phần đa dạng mà thôi.
Xem mô phỏng:
http://www.youtube.com/watch?v=dTW8nhMjw-0
và
http://www.youtube.com/watch?v=lC2GSi7deX4
http://www.youtube.com/watch?v=QfiJSTRDASs
[video=youtube;QfiJSTRDASs]http://www.youtube.com/watch?v=QfiJSTRDASs[/video]
Có hai điều lạ:
1. Hai trục vít quay cùng chiều.
2. Trục vít to nhỏ khác nhau nhưng tỷ số truyền là 1.
Phần sau sẽ làm rõ điều này.
Khớp trục chốt
Khớp trục trên hình 1a chỉ có hai khâu động. Mỗi khâu có 3 chốt bán kính trên mỗi khâu lần lượt là R1, R2. Tâm chốt nằm trên đường tròn bán kính bằng nhau R. Số chốt mỗi khâu bằng nhau. Khoảng cách trục quay của hai khâu A = R1 + R2. Khâu dẫn quay, các chốt của nó đẩy các chốt của khâu bị dẫn và làm khâu bị dẫn quay cùng chiều. Khâu dẫn quay chiều nào cũng được.
Xem mô phỏng:
http://www.youtube.com/watch?v=vjOqNd3c4rY
Hình 1b cho thấy cách làm việc của khớp trục này giống cơ cấu bình hành. AD là khâu cố định. AD = BC = A; AB =CD = R.
Hình 1c là khớp 6 chốt. Nếu khâu đỏ là khâu dẫn quay cùng chiều kim đồng hồ thì các chốt của nó sẽ đẩy các chốt của khâu bị dẫn ở các điểm tiếp xúc nằm trong phạm vi nửa trên của đường tròn màu xanh.
Hình 2a là một biến thể của khớp hình 1a.
Các chốt trên 1 khâu biến thành lỗ bán kính R2. Khoảng cách trục A = R2 – R1.
Xem mô phỏng:
http://www.youtube.com/watch?v=tYDqAES59C8
Cơ cấu này được dùng trong bộ truyền hành tinh:
http://www.youtube.com/watch?v=MGVSRrI0ir4
Hình 2b là một biến thể của khớp hình 1a.
R1, R2 lớn hơn R. Các chốt phải bố trí lệch nhau theo chiều trục.
Xem mô phỏng:
http://www.youtube.com/watch?v=xzwCuLT89EI
Lúc này tên gọi khớp trục không hợp nữa. Đây rõ là cơ cấu truyền động giữa hai trục song song, quay cùng chiều.
Hình 2c là một biến thể của khớp hình 1a. Số chốt trên mỗi khâu là 22. Bán kính chốt trên khâu màu hồng khá lớn nên chốt bị cắt bớt thành hình thấu kính. Xem mô phỏng:
http://www.youtube.com/watch?v=1fe2QSs1HWY
Các cơ cấu trên lấy trong cuốn “Mechanisms and Mechanical Devices” của Neil Sclater, Nicholas P. Chironis., 2001.
Các cơ cấu sau đây chưa thấy tài liệu nào nói đến. Nên nghiên cứu kỹ khi dùng.
Hình 3a là một biến thể của cơ cấu hình 2b.
Số chốt tăng lên vô cùng.
Măt làm việc của cả hai khâu động là mặt xoắn vít tạo bởi đường tròn bán kính chốt (R1, R2) nằm trong mặt phẳng vuông góc với trục quay và cách trục quay một khoảng R. Đường tròn này di chuyển theo đường xoắn vít nhận đường tâm của trục quay làm trục. Đường xoắn vít trên hai khâu có bước xoắn bằng nhau và cùng hướng xoắn. Cơ cấu trông như bộ truyền hai trục vít nhưng tỷ số truyền bằng 1 dù R1 khác R2. Có điều ngược đời là chúng quay cùng chiều. Video đầu bài viết mô phỏng cơ cấu này.
Hình 3b là cơ cấu hành tinh tạo từ cơ cấu hình 3a. Trục vít lớn màu hồng cố định. Trục vít màu xanh quay hành tinh, thanh màu đỏ gắn với nó không đổi hướng khi tay quay màu vàng quay.
Xem mô phỏng:
http://www.youtube.com/watch?v=zfXDfoOAnrY
Hình 4a là một biến thể của cơ cấu hình 1a khi số chốt tăng lên vô cùng, mà bán kính chốt nhỏ (với suy luận như đã nêu với cơ cấu hình 3a).
Hình 4b và 4c là cơ cấu như hình 4a nhưng có số mặt xoắn làm việc là 3.
Tỷ số truyền bằng 1. Hai trục quay cùng chiều.
Các cơ cấu trên hình 4 không có ý nghĩa thực tế gì. Nêu lên cho thêm phần đa dạng mà thôi.
Xem mô phỏng:
http://www.youtube.com/watch?v=dTW8nhMjw-0
và
http://www.youtube.com/watch?v=lC2GSi7deX4
