Bạn trẻ thân mến!
(trẻ hơn tôi)
Thực ra các bạn học nhiều về cái mà người ta gọi là CÔNG NGHỆ CAO quá nên các bạn hay sáng tác nhiều cái ko được CAO cho lắm. Nếu ko nói là đi lùi.
Có lẽ chúng ta hiểu công nghệ Cao là ta mới nhìn thấy, mới tiếp cận là công nghệ CAO vậy.
Cứ nói đến Nhật, Mỹ, Đức, v.v... là các bạn nghĩ ngay đến việc họ có cả Trăm năm hay chí ít 50 năm nghiên cứu chế tạo, ta làm sao bắt kịp hay sánh được với họ.
Tôi nhất trí cao quan điểm của Đảng và Chính phủ rằng "nước ta phải đi tắt, đón đầu" công nghệ và khoa học kỹ thuật để đưa nước ta thành nước Công nghiệp vào năm 2020.
Nhưng chúng hiểu đi tắt là đi Cắt dây cung, trong khi chúng ta lại chạy nhanh theo tiến trình phát triển của Lịch sử phát triển khoa học kỹ thuật của các nước phát triển.
Các bạn học những kiến thức về Máy tính, thiết kế mô phỏng, công nghệ CNC, công nghệ Robot, v.v... nhưng khi đi làm, các bạn lại thấy toàn công nghệ thủ công, lạc hậu, nhưng để gọi chính xác những cái lạc hậu ấy là gì? các bạn khó gọi tên.
Nhưng nếu để ý, các bạn sẽ thấy người làm những việc tinh sảo ấy thường là những người làm Vàng Bạc, trang sức. Họ được gọi với 1 danh hiệu cao quý là NGHỆ NHÂN.
Vậy tại sao thợ cơ khí lành nghề có tính chất công việc cũng đòi hỏi tinh sảo như vậy ko được gọi là Nghệ Nhân?
Xin quay lại chủ đề chính của chúng ta, để làm được những sản phẩm từ Tiện Miết ấy, người thợ chính là 1 nghệ nhân.
Xuất xứ của tiện miết có lẽ bắt đầu là ở Pháp, người ta phải rất khéo léo và có kinh nghiệm rất cao mới có thể miết, nắn những chi tiết phức tạp trên máy tiện miết.
Yêu cầu của nghề này là ưu tiên những người có thân hình Cao to, khỏe mạnh (ko cần đẹp trai). Vì họ phải dùng những cây gậy dài ngắn khác nhau để bẩy bánh miết, thông thường là 2 người cùng làm với chi tiết to.
Bánh miết được làm bằng Gỗ Lim, sau này được làm bằng Nhựa cứng chịu nhiệt, Gốm, v.v... có hình dạng Tròn với nhiều kích thước khác nhau, phụ thuộc vào vật gia công.
Hiện nay ở HN vẫn còn 1 nơi trên đường Trương Định gần Nguyễn Đức Cảnh (Trong làng Phương Mai) vẫn có cơ sở dùng công nghệ Miết để Miết Chậu, Ấm, Mâm, Bát, xoong, v.v... bằng vật liệu Nhôm.
Để mô tả quá trình Miết thì hơi khó, tôi xin mô tả sơ bộ như sau.
Đài dao máy tiện được cải tiến thành nơi để tạo điểm Bẩy cho đòn bẩy.
Dao tiện được thay bằng bánh xe quay được
Ụ động giữ Chầy tạo dáng
Mâm cặp được thay bằng tấm Phẳng hoặc tu, hoặc trụ, nhọn, tùy từng trường hợp
Tấm tôn cắt tròn được đặt vào giữa mâm phẳng và dùng ụ động chèn cứng tấm tôn lại.
Máy chạy, tấm tôn quay cùng Chầy,cùng Mâm
Người thợ dùng sức tay đòn bẩy để miết miếng tôn đang quay về phía Ụ động.
Cứ như vậy, với sự khéo léo kết hợp kinh nghiệm, và những tay đòn khác nhau, người thợ miết được tấm tôn ôm xát lấy Chầy hình.
Sau khi xong, người ta có thể thay bánh miết thành dao tiện để tiện Mép thừa của vật hoặc thay 1 bánh miết khác để gấp mép vật.
Về cơ bản, bạn tưởng tượng vậy.
Sau này, người ta dùng công nghệ CNC vào thì người lập trình được lập trình trên bộ điều khiển chuyên biệt, ko thể dùng bộ điều khiển như ta học được bởi có nhiều Kỹ sảo mà máy đã được tích hợp ngoài lập trình để giúp quá trình Miết ko bị lỗi sản phẩm.
Ngô văn Hiến đánh giá: Vì cơ chế hoạt động gần giống tiện chép hình (mấy ông đánh khoá)
là ko chính xác nên tôi mới hỏi là đã thấy người ta làm trực tiếp ra sản phẩm chưa.
Để cải tiến con máy Tiện Vạn năng thành con tiện Miết, người ta phải thay đổi một vài yếu tố nhưng về cơ bản thì Đói kém gì mà phải cải tiến như vậy? Có nhiều cách gia công khác, đâu phải cứ tiện Miết mới giải quyết được.
Trong khi đó lại ko đưa nó thành CNC được, chỉ là cải tạo thành tiện Miết bằng sức người.
Để vận hành nó cần quá nhiều Kinh nghiệm và kỹ sảo.
Chông người ta làm thì dễ, mình làm mới nảy sinh ra quá nhiều vấn đề khiến tự nghĩ thà chẳng làm còn hơn ôm Rơm mệt xác.
Như tôi mô tả cách làm ở trên là như vậy, nhưng người ta có thể đưa 1 miếng Kim loại có đường kính nhỏ vào và miết thành 1 cái ống dài đến không nghờ, nghĩa là có thể dãn dài kim loại.
Vậy nếu ko có kinh nghiệm, sản phẩm làm ra sẽ mỏng quá hoặc chỗ mỏng chỗ dày hoặc lồi lõm hoặc chỗ phẳng chỗ sóng, v.v....
Tốt nhất là ko làm cho đỡ mệt.
Còn đã làm thì nghiên cứu CNC hoặc mua máy mới cho LÀNH.:59:
