Re: DUC GANG
vinhhung viết:
Các vỏ máy và thân máy hay được đúc bằng gang xám vì một số nguyên nhân sau:
1. Rẻ tiền, dễ chế tạo bằng phương pháp đúc (như các bác đã nói).
2. Do gang xám có graphít ở dạng tấm, phiến có khả năng giảm chấn động rất tốt (kiểu như lò so) nên gang xám hay được dùng làm bệ máy (đây mới là nguyên nhân chính).
3. Bệ máy thường được đúc bằng một số mác gang sau: GX15-32, GX16-38. Đây là 2 mác gang có cơ tính tương đối thấp, hàm lượng Cácbon cao, dễ đúc. (GX15-32 là có độ bền kéo 150kG/mm2 và độ bền uốn là 320kG/mm2).
Hoàn toàn nhất trí với bạn Vinhhung, tôi cũng từng được dạy như vậy và thấy các máy móc của Liên Xô, Trung Quốc trước đây đều dùng bệ gang đúc cả. Tuy nhiên hiện nay, tôi lại thấy cũng vẫn những kiểu máy đó, nhưng mới chế tạo của Nhật và châu Âu, hầu như đều được làm bằng kết cấu thép hàn, và tôi đã suy nghĩ khá nhiều về vấn đề này.
Tôi nghĩ (có thể sai, vì không có điều kiện đo đạc để kiểm nghiệm) rằng chưa chắc tác dụng "giảm chấn" của gang xám đã hẳn là yếu tố chính khiến cho nó được dùng làm bệ máy như trước đây mình vẫn nghĩ. Các máy mới này dĩ nhiên được chế tạo với trình độ cao hơn xưa nhiều, có thể bản thân chúng vốn đã ít rung động, nhưng không lẽ dùng bệ gang đúc lại không tốt hơn sao? Và lại còn yếu tố kinh tế nữa, không lẽ rẻ mà các nhà chế tạo phương tây, đặc biệt là Nhật Bản lại làm ngơ?
Tôi tạm kết luận thế này, nếu chưa đúng thì bạn cứ "hiệu chỉnh" nhé:
1. Các nước phát triển đã loại bỏ những ngành công nghiệp nặng nhọc và độc hại, mà trong đó đúc, cán thép và luyện kim (họ giữ lại rất ít nhà máy đúc, cán và luyện kim chất lượng đặc biệt). Họ chủ yếu nhập thép thành phẩm về dưới dạng tấm, cây, thép hình... với đủ loại và mác mà họ cần. Với cách này thì rõ ràng là làm bệ máy bằng phương pháp hàn là khả thi và rẻ hơn đúc gang tại các nước khác rồi chở về để gia công. Vậy thì việc coi đúc là phương pháp chế tạo rẻ cần được xem xét lại. Ngay tại Việt Nam, đúc với số lượng ít hay đơn chiếc chưa chắc đã rẻ hơn dùng kết cấu hàn (và sản xuất bệ máy thường là đơn chiếc hoặc loạt nhỏ).
2. Khả năng giảm chấn có thể không ghê gớm như ta được nghe đồn thổi, những chiếc máy mà chúng tôi mới mua đúng là được chế tạo rất chính xác, nhưng những máy cũ nếu được bảo dưỡng và sửa chữa tốt thì cũng chạy êm chẳng kém. Tóm lại là tôi không thấy rõ lắm tác dụng này của gang xám, mặc dù trước mắt mình hằng ngày đều thấy cả hai thế hệ máy đang hoạt động. Một lần đi tàu hỏa, tôi thấy có những khúc đường sắt có độ chênh lệch khá lớn giữa hai thanh ray nối tiếp, những chỗ đó gây sóc rất "chối", mặc dù toa tàu nào cũng có hệ thống giảm sóc. Thế là tôi "hiểu" vấn đề ở chỗ: bánh sắt tiếp xúc với đường ray sắt không êm bằng bánh cao su tiếp xúc với đường nhựa. Hệ thống máy cũng vậy, độ chấn động của máy chịu tác động của móng máy là chính. Bê tông kiểu gì cũng không thể cứng bằng gang hoặc thép và chính móng bê tông này mới là nơi hấp thụ các rung động chứ không phải là bệ máy. Nếu cỗ máy này được lắp trên nền thép (như trên tàu thủy) thì may ra dùng bệ trung gian bằng gang mới có tác dụng.
