Ðề: Hỏi về việc chuyển số trên xe số tự động.
Cảm ơn bạn DCL. Nhưng mình chưa hiểu rõ lắm.
Theo như bạn nói thì có phải là:
Tăng ga -> moment tăng -> giảm số.
Giảm ga -> moment giảm -> tăng số.
Như vậy thì trong những trường hợp cụ thể thì sao.
Ví dụ khi ta nhìn thấy đèn đỏ từ xa, ta giảm ga, lúc đó xe lại tăng số à? Rồi khi đèn xanh, ta tăng ga, lúc đó nó lại phải cuống cuồng giảm số à?
Hay trường hợp ta đang đi bình thường, ta muốn tăng tốc để vượt xe khác, lúc đó ta tăng ga rất nhiều, xe sẽ giảm số để tăng tốc, xe sẽ khỏe hơn nhưng lại không chạy được nhanh vì đang ở số thấp.
Vậy thì cái gì sẽ kiểm soát những việc này cho nó hợp lý hơn hả bạn?
Vì bài trước tớ đã "xin trình bày vắn tắt" nên có lẽ chưa làm cậu hiểu rõ, tớ sẽ nói kỹ hơn chút về trường hợp xe số tự động 4 số tiến và 1 số lùi:
Bắt đầu xe chạy, ta vào số tự động, nhả phanh và nhấn ga, lúc này xe đang ở số thấp nhất (số 1); khi nó bắt đầu chuyển bánh và tăng tốc dần thì moment cản giảm dần và xe tự động lên số cao hơn; nếu ta không giảm ga và thậm chí có xu hướng hơi tăng ga thì xe sẽ dần đạt tốc độ cao và chạy số 4 cao nhất. Lúc này, nếu đường lên dốc thì moment cản sẽ tăng và xe lại giảm xuống số 3, nếu quá dốc thì xe lùi về số 2. Nếu định vượt xe chạy trước, ta nhấn sâu ga thì cũng làm cho moment cản tăng lên và xe cũng tự giảm số, giúp nó tăng tốc mạnh. Thông thường, ta chạy xe ở vòng tua động cơ khoảng 2.000 v/ph; nhưng moment của động cơ mạnh nhất thường ở vòng tua 4.000~5.000 v/ph. Nếu đang chạy số 4 ở 2.000 v/ph thì khi nhấn ga, xe về số 3 và vòng tua tăng gấp đôi, chắc chắn nó vọt rất mạnh và nhanh hơn số 4 với 2.000 v/ph là cái chắc. Khi dùng xe số sàn, ta cũng phải về số nếu muốn vọt nhanh. Tất nhiên là khi đó, xe rú lên rất ấn tượng.
Giờ thì cậu đã hiểu là tại sao các tay đua hoặc dân chơi cứ thích xe có khả năng đạt vòng tua cao trong khi thường thì chỉ dùng ở mức thấp rồi đấy! Các loại xe thể thao phải có khả năng đạt vòng tua trên 15.000 v/ph thì mới mong có người mua, lúc rú ga, ta nghe như tiếng cưa đĩa rít lên lộng óc, nghe xa thì vo ve như ong bay. Xe công thức 1 (F1) phải có vòng tua trên 21.000 v/ph!!!
Cậu lưu ý rằng các xe số tự động đều phun xăng điện tử, tức là dù chân ga ta giữ nguyên thì bộ điều khiển cũng vẫn điều chỉnh tăng giảm ga và đóng cắt côn tự động trong quá trình chuyển số một cách nhuần nhuyễn nhất (gần như chuyển số bằng tay với những lái xe giàu kinh nghiệm). Nếu chạy như vậy thì ví dụ 1 chiếc xe sẽ tự động chạy số 2 khi tốc độ <20 km/h, số 3 khi <30 km/h và số 4 khi < 40 km/h. Với người có kinh nghiệm, họ chạy nhấp ga sẽ khiến cho xe dù đang chạy chậm khoảng 20~30 km/h vẫn có thể sử dụng số 4, khi đó vòng tua rất thấp và máy rất êm.
Nói chung, kinh nghiệm chạy xe trong thành phố là thường xuyên đặt chân lên pê-đan phanh, chỉ thỉnh thoảng nhấp ga rồi lại đặt chân lên phanh, vừa tiết kiệm xăng lại vừa an toàn và chủ động dừng được ngay khi có vấn đề. Như vậy là cách chạy nhấp ga hoặc việc buông chân ga có xu hướng làm tăng số tốc độ trong một phạm vi nào đó chứ không phải là khi tốc độ quá thấp mà xe vẫn chạy số cao. Khi từ xa mà ta đã thấy đèn đỏ thì cứ việc buông ga và chuẩn bị rà phanh, xe sẽ chạy chậm dần và tự động về số thấp tùy theo lực phanh. Nếu bình thường, ta không nên phanh gấp mà nên rà cho xe chậm dần đến khi dừng đúng vị trí mong muốn, quá trình này đương nhiên làm xe giảm số tuần tự. Nhưng khi đang chạy nhanh mà phanh gấp thì dù đang ở số nào, côn cũng tự cắt và ga thì đã ngắt từ trước, vì chân đã buông pê-đan ga để đạp phanh rồi. Vì thế mà ta đâu cần quan tâm nó đang ở số mấy làm gì, kiểu gì thì hãy yên tâm là nó sẽ lập tức reset lại số 1 khi ta bắt đầu chạy tiếp sau khi phanh gấp. Ta không hề phải bận tâm về số làm gì, thế nào gọi là số tự động?
Trước khi ta đổ đèo hoặc lội qua vũng nước lớn, ta phải dừng xe và cài về chế độ hạn chế không cho xe chạy số cao nhất, chỉ cho chạy đến số 2 hoặc 3, tùy địa hình và tùy kinh nghiệm của ta. Thường thì khi lên một con dốc nào đó, ta phải chạy số bao nhiêu thì khi xuống con dốc đó, ta cũng dùng số bấy nhiêu, còn lội nước thì không nên chạy quá số 2. Lúc này, xe chỉ chạy với số 1 rồi 2 và/hoặc 3 chứ không tăng tiếp lên số cao hơn, dù ta có tăng ga.
Hy vọng cách giải thích nôm na này giúp bạn hiểu thêm về cách thức chạy xe số tự động. Tớ không phải kỹ sư chuyên ngành ô tô xe máy và cũng còn "ít giờ bay", nếu có gì sai thì các bạn đính chính giúp nhé.