Ðề: Dung sai lắp ghép
Mối ghép (ví dụ trục với bạc) có độ hở là mối ghép mà sau khi lắp xong, cầm trục mà lắc thấy có độ rơ (lọc xọc). Chính xác hơn là kích thước của trục nhỏ hơn kích thước của lỗ.
Chắc bạn biết điều này nhưng thấy khó hiểu với khái niệm dung sai của mối ghép.
Xin giải thích như sau:
Không thể làm đúng một kích thước mà không có sai số, nhất là trong sản xuất hàng loạt.
Vậy phải quy định sai số cho phép của nó: kích thước lớn nhất cho phép và kích thước bé nhất cho phép.
Kích thước làm ra phải ở trong khoảng đó, không vượt quá kích thước lớn nhất cho phép và không nhỏ hơn kích thước bé nhất cho phép. Các khoảng này đã được tiêu chuẩn hóa cho có sự thống nhất.
Mối ghép có độ hở là mối ghép mà các kích thước cho phép của trục và lỗ tham gia mối ghép bảo đảm: kích thước lớn nhất của trục nhỏ hơn kích thước bé nhất của lỗ. Lúc đó
độ hở = kích thước của lỗ - kích thước của trục
Giáo trình Dung sai lắp ghép của Ninh Đức Tốn, NXB Giáo dục năm 2000, trang 31, cho biết lắp ghép tiêu chuẩn chia ra 3 nhóm:
1. Nhóm lắp lỏng
2. Nhóm lắp trung gian
3. Nhóm lắp chặt
Lắp có độ hở là nhóm lắp lỏng.
Nếu lắp ghép theo hệ lỗ thì có 11 lắp ghép có độ hở giảm dần theo dãy:
H/a, H/b, H/c, H/cd, H/d, H/e, H/ef, H/f, H/fg, H/g, H/h
Không thấy nêu quy định gì về độ hở trung bình.
Nếu hiểu độ hở trung bình là hở không nhiều, không ít, thì các lắp ghép nằm giữa dãy trên cho độ hở trung bình.